Η Ανεστραμμένη τάξη (Flipped classroom) είναι ένα νέο διδακτικό μοντέλο διδασκαλίας το οποίο ξεκίνησε από την Αμερική και σύντομα διαδόθηκε σε όλον τον κόσμο. Εφαρμόζεται σε όλα τα μαθήματα όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων και σε όλες τις ηλικίες. Αυτό που κάνει η Ανεστραμμένη τάξη είναι να στέλνει στο σπίτι του μαθητή το θεωρητικό κομμάτι του μαθήματος, συνήθως μέσω ενός ελκυστικού, διαδραστικού βίντεο το οποίο ο μαθητής μελετάει στον δικό του ρυθμό. Αξιοποιώντας κάποια εκπαιδευτική ψηφιακή πλατφόρμα, ο καθηγητής καταγράφει τις απαντήσεις του μαθητή στο διαδραστικό βίντεο και παίρνει ανατροφοδότηση πριν κάνει το μάθημα στην τάξη. Μέσα στην τάξη υπάρχει περισσότερος χρόνος για ομαδοσυνεργατικές, βιωματικές δραστηριότητες ώστε να εφαρμοστεί η νέα γνώση.
“Tell me and I forget, teach me and I may remember, involve me and I learn.”
Benjamin Franklin
Η «Ανεστραμμένη τάξη» (University of Northern Colorado, 2013) αναφέρεται στην πιο ορθολογική διάθεση του χρόνου διδασκαλίας υποστηρίζοντας την ενεργό συμμετοχή του μαθητή και αξιοποιώντας ευκαιρίες κριτικής σκέψης που προσφέρονται κυρίως μέσα στην κοινωνική δομή της τάξης. Ο διδάσκων επανασχεδιάζει τις διδακτικές ενότητες, αφού έχει αξιολογήσει τις εκπαιδευτικές ανάγκες, τις προαπαιτούμενες γνώσεις, τα μαθησιακά στυλ των μαθητών του.
Η υλοποίηση και η διάδοση της ανεστραμμένης τάξης (Flipped Classroom), αποδίδεται στους εκπαιδευτικούς Jon Bergman & Aaron Sams οι οποίοι θέλοντας να δώσουν την ευκαιρία στους απόντες μαθητές να παρακολουθήσουν το μάθημα που έχασαν, κατέγραφαν την διδασκαλία τους σε βίντεο, το οποίο αναρτούσαν στο διαδίκτυο, απ’ όπου οι μαθητές θα μπορούσαν να δουν τη διδασκαλία ετεροχρονισμένα.
Έτσι, δημοσίευσαν το 2012 το σύγγραμμα “Flip Your Classroom: Reach Every Student in Every Class Every Day” το οποίο θεωρείται ως ένα βασικό εργαλείο-οδηγός για όσους επιθυμούν να υιοθετήσουν το μοντέλο αυτό στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Θεωρητικό πλαίσιο
Από άποψη παιδαγωγικής προσέγγισης, η μεθοδολογία της Ανεστραμμένης Τάξης συνδέεται άμεσα με εποικοδομητικές και μαθητοκεντρικές θεωρήσεις για τη μάθηση, καθώς κατ’ αυτόν τον τρόπο προσφέρει τη δυνατότητα πιο αποτελεσματικής διαχείρισης και αξιοποίησης του διδακτικού χρόνου στη σχολική αίθουσα, επιτυγχάνοντας έτσι την καλλιέργεια των γνωστικών ικανοτήτων των εκπαιδευόμενων, καθώς εμπλέκονται οι ίδιοι σε διερευνητικές, εποικοδομητικές και συνεργατικές δραστηριότητες διδακτικού χαρακτήρα (Bergmann, Overmyer, & Wilie, 2011).
H ανεστραμμένη τάξη βασίζεται στη συνεργατική μάθηση του Piaget, στον κονστροκτουβισμό του Vigotsky και στη βιωματική μάθηση του Kolb (Bishop & Verleger, 2013). Η εμπειρία και η κοινωνική αλληλεπίδραση που συμβαίνουν στις “μέσα στην τάξη” δραστηριότητες της ανεστραμμένης τάξης, είναι παράγοντες μάθησης σύμφωνα με τον Piaget. Η συνεργατική μάθηση, δηλαδή η συνεργασία μεταξύ των μαθητών αλλά και μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών στη διαδικασία της μάθησης, έχει αποδειχθεί ότι βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση και ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μαθητών σε συζητήσεις οδηγώντας έτσι στη δημιουργία της γνώσης μέσα από τον διάλογο.
Το κονστρουκτιβιστικό πρότυπο, λοιπόν, υποστηρίζει ότι οι μαθητές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως στοχαστές, οι οποίοι εξάγουν συμπεράσματα και αναπτύσσουν θεωρίες για τον ρεαλιστικό κόσμο και, παράλληλα, εξετάζουν την ορθότητα αυτών (Brooks & Brooks, 1999).
Οι νεότερες παιδαγωγικές προσεγγίσεις θέτουν στο επίκεντρο τον ίδιο τον μαθητή, με τη διαδικασία της μάθησης να επιτυγχάνεται μέσα από συγκρούσεις σε γνωστικό επίπεδο ή/και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Η μέθοδος της Ανεστραμμένης Τάξης αυτό το επιτυγχάνει μέσω ελεγχόμενων ομαδοσυνεργατικών καταστάσεων (Johnson & Renner, 2012).
Η «ανεστραμμένη» τάξη στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες :
Flexible Environment: Ευέλικτο περιβάλλον. Ο δάσκαλος σε ρόλο καθοδηγητή, προσαρμόζει το μάθημα και το χώρο, ανάλογα με τις ανάγκες και τα μαθησιακά στυλ των μαθητών του και σχεδιάζει δραστηριότητες τόσο για εξατομικευμένη όσο και για ομαδική εργασία. Ο δάσκαλος ενθαρρύνει, υποστηρίζει, παρακολουθεί τις δραστηριότητες και αναπτύσσει συμβουλευτικό ή/και εμψυχωτικό ρόλο.
Learning Culture: Μαθησιακή κουλτούρα. Οι μαθητές θεωρούνται ενεργοί μαθητευόμενοι “active learners” και οι δάσκαλοι διευκολυντές “facilitators”, διαθέσιμοι στα αιτήματα των μαθητών. Ο μαθητής ανακαλύπτει αλληλοεπιδρώντας τη γνώση, την επεξεργάζεται σε βάθος και την εφαρμόζει. Αναγνωρίζει τις ανάγκες του, θέτει στόχους, και αξιολογεί το βαθμό επίτευξης των μαθησιακών του στόχων, ενισχύοντας έτσι την αυτονομία του.
Intentional Content: Περιεχόμενο με σκοπό. Ως περιεχόμενο ορίζουμε και αυτό που δίνεται για μελέτη στο σπίτι, πριν το μάθημα, αλλά και τις δραστηριότητες που υλοποιούνται κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Το υλικό που δίνεται για μελέτη στους μαθητές είναι προκαθορισμένο, αυστηρά επιλεγμένο ώστε να εξυπηρετεί τις στρατηγικές του εκπαιδευτικού, να περιλαμβάνει τους γνωστικούς στόχους του μαθήματος και να απευθύνεται σε όλα τα μαθησιακά στυλ μαθητών.
Professional Educator:«Επαγγελματίας» εκπαιδευτικός. Ο εκπαιδευτικός προκειμένου να εφαρμόσει την προσέγγιση αυτή χρειάζεται να έχει αρκετές δεξιότητες. Θα πρέπει να μπορεί να χειρίζεται πολύ καλά τις νέες τεχνολογίες, ώστε να δημιουργεί υλικό ή μέρος αυτού, να επιλέγει υλικό από αποθετήρια εκπαιδευτικού υλικού και να το διαμοιράζει. Είναι απαραίτητο να μπορεί να αξιοποιεί κατάλληλα το χρόνο στην αίθουσα διδασκαλίας, ώστε να προωθεί μέσα από τη συνεργασία και την κοινωνική αλληλεπίδραση, την κριτική σκέψη των μαθητών του. Παρά το γεγονός ότι η παρουσία του είναι λιγότερο αισθητή από την παραδοσιακή τάξη ο ρόλος του παραμένει πολύ σημαντικός.
Βιβλιογραφία
Anderson, L. & Krathwohl, D. A. (2001). Taxonomy for Learning, Teaching and Assessing: A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. New York: Longman
Bergmann J. & Sams A. (2012). Flip your class. Reach Every Student in Every Class Every Day. International Society for Technology in Education.
Berrett, D. (2012). How ‘Flipping’ the classroom can improve the traditional lecture. Chronicle of Higher Education, 12, pp. 1-14.
Bishop J., Verleger M. (2013). The Flipped Classroom: A Survey of the Research. American Society for Engineering Education.
Bormann, J. (2014). Affordances of flipped learning and its effects on student engagement and achievement (master’s thesis). University of Northern Iowa, Cedar Falls, IA
Chen, Y., Wang, Y., Kinshuk, J., & Chen, N. (2014). Is FLIP enough? or should we use the FLIPPED model instead? Computers & Education, 79, 16–27
Chung K. & Khe F. (2017). A critical review of flipped classroom challenges in K-12 education: possible solutions and recommendations for future research. Research and Practice in Technology Enhanced Learning 2017 12:4.
de Araujo, Z., Otten, S., & Birisci, S. (2017). Mathematics teachers’ motivations for, conceptions of, and experiences with flipped instruction. Teaching and Teacher Education, 62, 60–70
Estes, M. D., Ingram, R. & Liu, J. C. (2014). A review of flipped classroom research, practice and technologies. International HELT Review, 4 (7)
Flipped Learning Network (2014). The four pillars of F-L-I-P.
Flipped Learning Network, (2016). Flipped Learning Community
Fulton, K. (2012), Inside the Flipped Classroom. The Journal.
Hamdan, N., McNight, P., McNight, K., & Arfstrom, K. (2013). A review of flipped learning. Arlington: Flipped Learning.
Hao, W. (2016). Middle school students’ flipped learning readiness in foreign language classrooms: Exploring its relationship with personal characteristics and individual circumstances. Computers in Human Behavior, 59, 295–303
Hertz, M. (2012). The Flipped Classroom: Pro and Con. Edutopia
Hunley, R. C. (2016). Teacher and Student Perceptions on High School Science Flipped Classrooms: Educational Breakthrough or Media Hype? (Doctoral dissertation). East Tennessee State University
Kong, S.C. (2014). Developing information literacy and critical thinking skills through domain knowledge learning in digital classrooms: An experience of practicing flipped classroom strategy. Computers & Education, 78, 160–173
Roehl, A., Reddy, S. L., & Shannon, G. J. (2013). The flipped classroom : An opportunity to engage millennial students through active learning strategies. Journal of Family & Consumer Sciences, 105(2), 44-49
Sengel, E. (2017). To FLIP or not to FLIP: Comparative case study in higher education in Turkey. Computers in Human Behavior, 64, 547–55
Strayer, J. (2007). The effects of the classroom flip on the learning environment: a comparison of learning activity in a traditional classroom and flip classroom that used an intelligent tutoring system. Ph.D. dissertation. Ohio: The Ohio State University
Strayer, J. (2012). How learning in an inverted classroom influences cooperation, innovation and task Orientation. Learning Environments, 15(2), 171–193