Σεβίλλη και Ανδαλουσία

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ!

Φοίνικες, Ελληνες, Καρχηδόνιοι, Ρωμαίοι, Βησιγότθοι αποίκισαν την Ανδαλουσία, ωστόσο οι Αραβες ήταν εκείνοι που την ανέδειξαν σε μεγάλο πολιτιστικό κέντρο. Η κυριαρχία των Μαυριτανών της χάρισε μερικά από τα ωραιότερα μνημεία της, με χαρακτηριστικό τον πανύψηλο μιναρέ του παλιού τζαμιού (Giralda/Χιράλντα) – σημερινό καμπαναριό του καθεδρικού ναού – με την πανοραμική θέα στην πόλη.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ιδρυτής της Σεβίλλης ήταν ο Ηρακλής και απεικονίσεις του μπορεί να δει κανείς σ’ όλη την πόλη, γλυπτά στις κόγχες κτιρίων, λαϊκών και δημόσιων ή παραστάσεις σε πλακάκια που κοσμούν τους τοίχους. Η αρχαιολογική σκαπάνη κατέδειξε ότι η περιοχή κατοικούνταν από τους προϊστορικούς χρόνους. Αρχής γενομένης με τον άνθρωπο του Νεάτερνταλ που κατοίκησε στο Γιβραλτάρ γύρω στο 50.000 π.Χ., ο Χόμο Σάπιενς εμφανίζεται το 25.000 π.Χ., ενώ το 7.000 π.Χ.εγκαθίστανται στην Ισπανία νεολιθικές φυλές από την Αφρική.  Ιστορικά ο σημαντικότερος πολιτισμός που άνθησε στην δυτική κοιλάδα του Γουαδαλκιβίρ ήταν οι Ταρτήσσσιοι που εξαφανίστηκαν από την ιστορία μετά από τις διαμάχες τους με τους Φοίνικες που έλεγχαν τις εμπορικές αποικίες της ατλαντικής ακτής της Ανδαλουσίας. Γύρω στο 600 π.Χ., οι Έλληνες άρχισαν να ιδρύουν αποικίες στο νότο. Στο μεταξύ οι Κέλτες του Βορρά είχαν αναμιχθεί με τους Ίβηρες, δημιουργώντας έναν πολιτισμό με ωραιότατα έργα τέχνης. Οι Καρχηδόνιοι έφτασαν περίπου το 500 π.Χ. και σύμφωνα με το θρύλο, κατέστρεψαν την Ταρτησσό.
Μετά τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο, η περιοχή πέρασε στον έλεγχο της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας [206 π.Χ.] και εντάχθηκε στην επαρχία της Εκείθεν Ιβηρίας. Επί αυτοκρατορίας ιδρύθηκε η επαρχία της Βαιτικής –μια από τις πιο εύπορες- που πήρε το όνομά της από τον ποταμό Γουαδαλκιβίρ (στα  λατινικά Baetis) και είχε πρωτεύουσα την Κόρντουμπα [Κόρδοβα]. Χτίστηκαν πόλεις, ενώ τα μεγάλα κτήματα των φεουδαρχών τροφοδοτούσαν τη Ρώμη με ελαιόλαδο και σιτηρά.

Κυρίαρχο ρόλο στην επαρχία έπαιζε η ρωμαϊκή αποικία της Ίσπαλις και η γειτονική της Ιτάλικα, λίκνο των αυτοκρατόρων Τραϊανού και Αδριανού. Άλλες σημαντικές αποικίες ήταν η Astigi (σημ. Έθιχα), η Carmo (σημ. Καρμόνα) και η Salpensa (σημ. Ουτρέρα). Η Ίσπαλις ήταν έδρα του ομώνυμου conventus.

Το Βησιγοτθικό βασίλειο δεν άλλαξε ιδιαίτερα την διοικητική οργάνωση της ρωμαϊκής επικράτειας, διατηρώντας την επαρχία της Βαιτικής και τις υποδιαιρέσεις της, όπου προστέθηκαν και οι χριστιανικές επισκοπές. Οι Βησιγότθοι υιοθέτησαν τις αρχές των Ρωμαίων, ως το 711 μ.Χ., οπότε εκδιώχθηκαν από τους Μαυριτανούς, που είχαν οι ίδιοι προσκαλέσει, για να τους βοηθήσουν στην επίλυση μιας διαφοράς! Μέσα σε 10 χρόνια, μόνο ο βορράς της Ιβηρικής Χερσονήσου παρέμενε υπό χριστιανικό έλεγχο. Οι Μαυριτανοί ονόμασαν τα νέα εδάφη τους Αλ Ανταλούςκαι το929 ίδρυσαν ένα ανεξάρτητο χαλιφάτο με πρωτεύουσα την Κόρδοβα, την πιο ένδοξη πόλη της Ευρώπης.

Η Μουσουλμανική κατάκτηση είδε την Ίσπαλι (στα αραβικά πλέον Isbiliya) να συνεχίζει να είναι η μητρόπολη της Αλ-Άνταλους. Με τους Αλμοάδες του Μαρόκου, που εισέβαλλαν στην περιοχή τον 12^ο αιώνα, η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από την Κόρδοβα στη Σεβίλλη. Ο πόλεμος όμως που ξεκίνησε στη βόρεια Ισπανία ανάμεσα στους Μαυριτανούς και τους Χριστιανούς, έφτασε στην Ανδαλουσία με μια μεγάλη χριστιανική νίκη το 1212, ενώ η κατάκτηση της Σεβίλλης εντάχθηκε στα πλαίσια της καστιλιανικής κατάκτησης της κοιλάδας του Γουαδαλκιβίρ από τον Φερδινάνδο Γ΄ στα μέσα του 13ου αιώνα.

Στο μεταξύ, οι χριστιανοί μονάρχες προσέλαβαν τεχνίτες μουδέχαρ για να χτίσουν εκκλησίες και ανάκτορα στα νέα εδάφη τους [η λέξη μουδέχαρ σημαίνει κυριολεκτικά «αυτοί που τους επιτράπηκε να μείνουν»].
Το 1492, οι καθολικοί μονάρχες Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα της Αραγονίας, κατέλαβαν και το τελευταίο μαυριτανικό βασίλειο της Γρανάδα.

Μουδέχαρ ονομάζονταν οι μουσουλμάνοι της Ανδαλουσίας που παρέμειναν στα ισπανικά εδάφη, χωρίς όμως να ασπασθούν τον χριστιανισμό, αλλά και η τεχνοτροπία στην αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση στην Αραγωνία και την Καστίλλη μεταξύ 12ου και 16ου αιώνα που, αν και έντονα επηρεασμένη από τη μουσουλμανική παράδοση, είχε και στοιχεία από τη χριστιανική κουλτούρα, όπως απεικονίσεις ζώων και το γοτθικό στυλ. Σημαντικό παράδειγμα αυτής της συμβίωσης των παραδόσεων είναι το Αλκάθαρ της Σεβίλλης.

Έκτοτε και μέχρι τη σύγχρονη εποχή η περιοχή της Σεβίλλης αποτέλεσε το ομώνυμο Βασίλειο, που έζησε ιδιαίτερη άνθηση με αφορμή το εμπόριο με την Αμερική από τον 16ο μέχρι τον 18ο αιώνα, όταν και το βάρος μεταφέρθηκε στο Κάδιθ. Η Σεβίλλη είχε το μονοπώλιο αυτού του εμπορίου από το 1503 ήδη, ενώ ο Πάπας είχε αναθέσει τον «εκχριστιανισμό» των Ινδιάνων στην Ισπανία. Τον 16^ο αιώνα, άκμασε ένα μονολιθικό ισπανικό κράτος, υπό την εξουσία των καθολικών μοναρχών και με τον Αψβούργο Κάρολο Α΄, η Ισπανία έγινε το ισχυρότερο κράτος στην Ευρώπη.

Η ισχυρή παρουσία  της Εκκλησίας είναι και σήμερα αισθητή στην πόλη με τις δεκάδες εκκλησίες, τις γιορτές της Μ. Εβδομάδας και τον επιβλητικό γοτθικό καθεδρικό ναό που εκδίδει και μηνιαίο περιοδικό-χωρίς να είναι ο μόνος στις σχετικές εκδόσεις.

Οι συνεχείς πόλεμοι όμως, εξαντλούσαν τον πλούτο που εισέρρεε στο βασιλικό λιμάνι, ενώ με την απόδοση του Γιβραλτάρ στη Μ. Βρεττανία και την διαδοχή των Βουρβόνων στο θρόνο, μαζί με τις διαμάχες που ακολούθησαν  αποδυνάμωσαν τη χώρα που άρχισε να χάνει τις αποικίες της. Η Ανδαλουσία έγινε μια από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας.

Η επαρχία της Σεβίλλης με τα σημερινά της όρια προέκυψε από την διοικητική διαίρεση του Χαβιέρ ντε Μπούργος το 1833, ενώ στις αρχές του 20^ου αιώνα, η Ανδαλουσία παρέμενε φεουδαρχική, πράγμα που προκαλούσε αναταραχές.
Η κατάληψη της εξουσίας τη δεκαετία του 1920 από τον δικτάτορα Πρίμο δε Ριβέρα, οι αργές μεταρρυθμίσεις της δημοκρατικής-σοσιαλιστικής κυβέρνησης, ο εμφύλιος πόλεμος των ετών 1936 ως 1939, μεταξύ των Ισπανών Εθνικιστών υπό την καθοδήγηση του στρατηγού Φρανθίσκο Φράνκο και των Δημοκρατικών, δηλαδή των υπερασπιστών της εκλεγμένης κυβέρνησης, αριστερών, σοσιαλιστών, αναρχικών και κομμουνιστών, είναι γεγονότα που σημαδεύουν τη νεότερη ιστορία της χώρας και φυσικά και της περιοχής της Ανδαλουσίας.

Μέχρι το 1935, οπότε ο Φράνκο επέτρεψε να χτιστούν αμερικανικές βάσεις σε ισπανικό έδαφος, η χώρα δεν δεχόταν καμία οικονομική βοήθεια, ενώ το 1945 ήταν το μοναδικό εθνικιστικό κράτος της Ευρώπης. Οι δεκαετίες του ’60 και του ’70, ήταν περίοδος οικονομικής αλλαγής από την οποία επωφελήθηκε η Ανδαλουσία, ενώ μετά το θάνατο του Φράνκο το 1975, η Ισπανία πέρασε στη Δημοκρατία με τον Σεβιλλιάνο Φελίπε Γκονζάλεθ να εκλέγεται Πρωθυπουργός το 1982 και την Ανδαλουσία να γίνεται αυτόνομη επαρχία, παραμένοντας, ωστόσο, σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από την υπόλοιπη χώρα. Για την εμπορική έκθεση Expo 1992, κατασκευάστηκαν πέντε σύγχρονες γέφυρες στον ποταμό Γουαδαλκιβίρ, ενώ η πόλη της Σεβίλλης –πρωτεύουσα πλέον της επαρχίας- επενδύει έκτοτε συνεχώς στον τουρισμό που αποτελεί και τη «βαριά βιομηχανία» της περιοχής.

[με πληροφορίες από τον έντυπο τουριστικό οδηγό Σεβίλλη και Ανδαλουσία, εκδ. Explorer και το Διαδίκτυο]